Hayali Sotiris Spatharis’in Anıları Sotiris Spatharis İş Bankası Kültür Yayınları
Hayali Sotiris Spatharis’in Anıları – Otobiyografi ve Karagiozis Sanatı
Hayali Sotiris Spatharis’in Anıları, “suyun öte yanı”ndan bir “Karagiozis” ustasının çocukluk yıllarından hayaliliği bırakmasına kadar olan süreci, yani 1909-1947 arasını kapsamaktadır. Bu dönem aynı zamanda Karagöz’den hareketle gelişen Karagiozis sanatının Yunanistan’daki en parlak yıllarıdır.
Karagiozis’in gerek repertuvar gerekse mizah anlayışı ve hayali-seyirci ilişkisi açısından Karagöz’le birçok benzerliği bulunmaktadır. Ama farklılıklarını da görmemize olanak veren bu anılar sayesinde Karagiozis’in hangi toplumsal sınıflara nasıl seslendiğini, egemen kültür ve devlet ideolojisi ile ilişkisini, toplumun hangi kesimlerince sahiplenildiğini görebiliyoruz. Karagiozis’in altın çağında usta hayalileri izleyen, onların yardakları olan, birlikte oynayan ve sonradan pek çok yeni hayali yetiştiren Spatharis, bir hayalinin bakış açısından gölge tiyatrosunun tarihi hakkında güvenilir ve çok değerli bir kaynak sunuyor. Spatharis’in anılarında dışarıdan bir gözlemci değil, Karagiozis gösterisinin bir sözcüsü dile geliyor.
“Anılar”ı izleyen “Karagiozis Sanatı ve Tarihi” başlıklı ikinci bölümde ise, Sotiris Spatharis belli başlı Karagiozis ustalarını, kullanılan dekorları ve tasvirleri, en bilinen Karagiozis oyunlarını anlatıyor.
Yurtdışındaki akademik çalışmalarda sıklıkla kullanılan bu kitabın Türkiye’de de ilgiyle okunacağını umuyoruz.
Sotiris Spatharis (1888 ya da 1892-1974) volkanik ada Santorini’de doğdu ve çocukluğundan itibaren Atina’nın fakir bir semtinde yaşadı. Babası bir iş kazasında kötürüm kalınca, ailenin geçimini sağlamak yükü küçük çocuğun sırtına bindi.
Mimaros’un öğrencisi Theodorellos’un yanında Karagiozisçiliği öğrenen Spatharis 17 yaşında turneye çıkmaya başladı. 1924’te, 32 yaşındayken, sözü geçen bir hayali olarak Panhellen Karagiozisçiler Birliği’nin kuruluşuna yardım etti. Spatharis’in anıları Yunanistan’da 1960 yılında yayımlandıktan yedi yıl sonra, 1967’de Behind the White Screen adıyla İngilizceye çevrildi ve 1975’te “Karagiozis Sanatı ve Tarihi” bölümü de eklenerek ikinci kez basıldı.